عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) یکی از روش‌های نوین جذب سرمایه به کمک صرافی‌های غیرمتمرکز است که مسیر جدیدی را جهت برای جمع‌آوری سرمایه در فضای بازار ارزهای دیجیتال باز می‌کند.
اساساً جذب سرمایه یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی است که استارت آپهای حوزه بلاک چین با آن روبه‌رو هستند. باوجوداینکه در چند سال اخیر روش‌های گوناگونی جهت جذب سرمایه معرفی‌شده‌اند، کماکان چالش‌های بسیاری در این خصوص وجود دارد. ازاین‌رو، کارشناسان به دنبال ابداع روش‌های جدیدی هستند تا بتوانند با تکیه‌بر آنها، فرایند جذب سرمایه پروژه‌های بلاک چینی را آسان‌تر کنند.
پیش‌ازاین، کاربرانی که قصد سرمایه‌گذاری بر روی پروژه‌های ارز دیجیتال را داشتند، بالاجبار بایستی ریسک بزرگی را می‌پذیرفتند؛ چراکه این امکان وجود داشت تا با شکست آن پروژه و بروز برخی مشکلات، کلیه سرمایه آنها نیز نابود شود. درواقع این موضوع باعث شده بود تا تعداد کاربرانی که بر روی پروژه‌های ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری می‌کردند، به‌شدت کم شود.
اما امروزه روش‌های نوین سرمایه‌گذاری که روزبه‌روز نیز به تعداد آنها افزوده می‌شود باعث شده تا سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بلاک چینی به‌مراتب آسان‌تر شود. دراین‌بین ازجمله روش‌هایی که جهت جذب سرمایه‌گذاران پروژه‌های بلاک چینی ابداع‌شده و این روزها به‌شدت نیز محبوب گشته است، عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) است.
ازاین‌رو، در این مطلب قصد داریم تا به بررسی مفهوم IDO ها پرداخته، مزایا و معایب آنها را مشاهده کنیم و در آخر نیز چند مورد از برترین IDO های بازار رمز ارزها را معرفی کنیم.
عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز یا Initial Dex Offering
IDO یا عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (Initial Dex Offering) روشی است جهت جمع‌آوری کمک‌های مالی که طی آن، توکن ها به‌وسیله مبادله نقدینگی در یک صرافی غیرمتمرکز، صادر می‌شوند. در حقیقت فرایند تبادل نقدینگی غیرمتمرکز، نوعی مبادله رمز ارز متکی بر استخرهای نقدینگی است که تریدرها می‌توانند به‌وسیله آن، اقدام به تبادل توکن ها کنند.
عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز نوع جدیدی از فرایندهای تأمین مالی جمعی و غیرمتمرکز است که راه جدیدی را جهت جمع‌آوری کمک‌های مالی در فضای ارزهای دیجیتال فراهم می‌سازد. از طرفی، اکثریت استخرهای نقدینگی، دارای جفت ارزهای معاملاتی (شامل یک رمز ارز و یک استیبل کوین هستند؛ مثل جفت ارز USDT / BTC) هستند و تریدرها می‌توانند طبق شرایط بازار، میان رمز ارز مدنظر خود و یک استیبل کوین (عموماً تتر)، تبادل کنند.
البته ازآنجاکه نوسانات استیبل کوین‌ها بسیارکم است، این خصوصیات امکان مناسبی را در اختیار تریدرها قرار می‌دهد تا در مقابل نوسانات بازار، از سرمایه خود محافظت کنند. نتیجتاً اینکه، یک عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز، استارت آپ ها و پروژه‌های مختلف بلاک چینی را قادر می‌سازد تا اقدام به صدور یک ارز دیجیتال کرده و به‌سرعت به نقدینگی مدنظر خود دست پیدا کنند.
به‌صورت کلی، IDO ها جانشین لایق دیگر مدل‌های جمع‌آوری سرمایه نقدی (مثل عرضه اولیه کوین (ICO)، عرضه توکن های امنیتی (STO) و عرضه اولیه صرافی (IEO)) برای پروژه‌های ارزهای دیجیتال هستند که با ارائه نقدینگی بهتر و سریع‌تر، یک انتخاب مناسب برای پروژه‌های جدید و استارت آپ هایی به‌حساب می‌آیند که تمایل دارند تا توکن های خود را به بازار عرضه کنند.
همچنین، برخلاف دیگر روش‌های جمع‌آوری نقدینگی، IDO راهی عادلانه جهت راه‌اندازی یک پروژه جدید ارز دیجیتال است که اساساً از pre-mining یا پیش استخراج‌ها (سیستم‌های انتشاری که بنیان‌گذاران پروژه را به اعضای جامعه ترجیح می‌دهد) اجتناب می‌کنند.
علت اهمیت وجود عرضه اولیه صرافی‌های غیرمتمرکز
زمانی که ICO ها و فرایند جذب سرمایه از طریق فروش توکن ها در سال ۲۰۱۷ رواج پیدا کرد، برآوردها بر این بود که با جمع‌آوری رقمی نزدیک به پنج میلیارد دلار تا پایان آن سال، اغلب پروژه‌ها به دنبال این بودند تا از این طریق، مشکلات تأمین سرمایه خود را برطرف کنند.
این در حالی است که بسیاری از پروژه‌ها، جزء پروژه‌های موفق در این زمینه بودند و بسیاری نیز در این خصوص با شکست روبرو شدند. ازاین‌رو، این موضوع یک حقیقت است که ICO ها اساساً با مشکلاتی روبرو هستند. به‌عنوان نمونه، ICO ها متمرکز بوده (با دخالت اشخاص ثالث همراه هستند) و شدیداً آسیب‌پذیر هستند (در مقابل سرقت دارایی‌ها، خطاهای انسانی و عدم رعایت حریم خصوصی کاربران، آسیب‌پذیر هستند).
حال با توجه به ماهیت غیرمتمرکزی که IDO ها دارند، این مدل نوین از جذب سرمایه، تلاش دارد تا مشکلات ICO ها را برطرف کرده و همچنین امکانات جدیدی را نیز به این فرایند تأمین سرمایه بیفزاید. در حقیقت به‌وسیله فرایند تأمین سرمایه از طریق عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز، استارت آپ ها و پروژه‌های بلاک چینی قادر خواهند بود تا رمز ارز خود را بدون دخالت هرگونه شخص ثالث، منتشر کرده و از طرفی از مواجهه با هرگونه مشکلی مربوط به هکرها و خطاهای انسانی نیز در امان باشند.
تفاوت میان عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) و ICO
اساساً در فرایند عرضه اولیه کوین، صادرکنندگان یک توکن، تمامی مسئولیت‌ها موجود را بر عهده‌دارند. اما در مقابل، در یک عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز، عرضه توکن به‌وسیله یک DEX انجام می‌گیرد. درواقع IDO ها ترکیبی از ICO و IEO هستند؛ با این تفاوت که در IDO ها، به‌جای یک صرافی ارز دیجیتال متمرکز، عرضه توکن به‌وسیله یک صرافی غیرمتمرکز انجام می‌شود.
تفاوت میان IDO و STO
در خصوص عرضه توکن اوراق بهادار یا STO نیز، قرارداد سرمایه‌گذاری، به‌وسیله توکن اوراق بهادار است که پشتیبانی می‌شود. درواقع این نوع از عرضه با مقررات دولتی مطابقت خواهد داشت؛ این در حالی است که برای IDO ها هنوز مقرراتی تنظیم‌نشده است.
تفاوت میان IDO و IEO
IEO و IDO از بسیاری از جهات مشابه یکدیگر هستند و حتی می‌توانیم IDO ها را نوع جدیدی از IEO بنامیم. اساساً در هردوی این روش‌های تأمین سرمایه، سازمان‌ها قادر هستند تا مستقیماً توکن ها را با خود سرمایه‌گذاران یا معامله گران تبادل کنند. این در حالی است که با توجه به ماهیت مستقل و غیرمتمرکز IDO ها، کارمزدی به صرافی پرداخت نخواهد شد.
همچنین IDO ها توانسته‌اند تا برخی از مشکلات IEO ها را برطرف سازند که ازجمله آنها این است که در اکثر فرایندهای عرضه اولیه صرافی متمرکز، صادرکنندگان توکن اجازه ثبت توکن خود در دیگر صرافی‌ها را نخواهند داشت. از طرفی، در IEO ها، صادرکنندگان توکن بایستی جهت قرار گرفتن توکن خود در صرافی متمرکز، مقدار قابل‌توجهی از توکن های صادرشده را به خود آن صرافی پرداخت کنند.
مزایای عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز
اساساً در IDO ها لازم نیست تا مستقیماً با یک پروژه سروکار داشته باشید و به قراردادهای هوشمند آنها اعتماد کنید. در حقیقت یک پلتفرم IDO قابل‌اعتماد، قادر است تا چندین فروش موفق را تکمیل کند. علاوه بر این، اکثر IDO ها مقداری از سرمایه‌های جمع‌آوری‌شده در استخرهای نقدینگی را جهت ایجاد بازار نقدینگی پس از فروش قفل می‌کنند که این کار به کاهش نوسانات آن رمز ارز کمک شایانی می‌کند.
جدا از این، جهت شرکت در IDO ها نیازی به هیچ‌گونه ثبت‌نام نخواهد بود. درواقع جهت شرکت در IDO، تنها به یک کیف پول ارز دیجیتال و مقداری رمز ارز در آن نیاز خواهید داشت. همچنین نیازی نیست تا هیچ‌گونه اطلاعات هویتی از خود را به صرافی تحویل دهید. نتیجتاً این ویژگی IDO ها باعث می‌شود تا استفاده از آنها برای تمامی کاربران ممکن باشد.
علاوه بر این، IDO ها برای پروژه‌های اقتصادی نیز فوق‌العاده گزینه مناسبی به‌حساب می‌آیند. معمولاً برای یک پروژه کوچک و کمتر شناخته‌شده، عرضه توکن از طریق یک DEX، به نسبت یک صرافی متمرکز و بزرگ، فرایندی آسان‌تر و ارزان‌تر به‌حساب می‌آید. ضمناً IDO ها اغلب اقداماتی دارند که با نهنگ‌های بازار مقابله می‌کنند. درواقع این موضوع بدین معنی است که هیچ سرمایه‌گذاری به‌تنهایی قادر نخواهد بود تا در IDO ها اقدام به خرید حجم بالایی از توکن ها کند.
ایراد اصلی IDO ها
به‌طور کلی، یکی از معایبی که در خصوص IDO ها وجود دارد، عدم وجود اقدامات مربوط به احراز هویت (KYC) و مبارزه با پول‌شویی (AML) است که عرصه را برای کلاه‌برداری و اقدامات غیرقانونی فراهم می‌سازد.
نحوه کارکرد عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز
فرایند عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) جهت تسهیل فروش توکن های پروژه مدنظر خود، از یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) استفاده می‌کند. در حقیقت یک پروژه ارز دیجیتال توکن های خود را در اختیار DEX قرار داده، کاربران وجوه خود را از طریق پلتفرم آن صرافی سپرده‌گذاری کرده و صرافی نیز توزیع و انتقال نهایی را تکمیل می‌کند. اساساً تمامی این فرایندها به‌صورت خودکار انجام‌گرفته و به‌وسیله قراردادهای هوشمند بر روی بلاک چین ثبت می‌شوند.
به‌طور کلی، مقررات و مراحل یک IDO به صرافی غیرمتمرکزی که مجری این عرضه است بستگی خواهد داشت. اما به‌طورکلی نحوه کارکرد اکثریت IDO ها مشابه با یکدیگر است. ازاین‌رو، در ادامه قصد داریم تا نحوه کارکرد این فرایند تأمین مالی را توضیح دهیم.
اساساً بعد از یک بررسی، پروژه جهت اجرای یک IDO بر روی یک DEX پذیرفته خواهد شد. درواقع در یک IDO، صرافی‌ها قسمتی از توکن ها را باقیمتی ثابت عرضه کرده و کاربران درازای این توکن ها، وجوه خود را در صرافی قفل خواهند کرد و بعدها توکن های قفل‌شده خود را طی رویداد تولید توکن (TGE) دریافت می‌کنند.
به‌طور کلی، معمولاً یک فهرست انتظار از سرمایه‌گذاران وجود خواهد داشت. از طرفی، برخی از وجوه جمع‌آوری‌شده جهت ایجاد یک استخر نقدینگی، از طریق توکن های خود پروژه خواهد بود. همچنین مابقی بودجه نیز در اختیار تیم آن پروژه ارز دیجیتال قرار خواهد گرفت.
