با وجود سرمایه گذاری در بازارهای مالی مختلف، شما همیشه باید سرمایه خود را به پول نقد تبدیل کنید تا بتوانید از پس هزینه های زندگی و شرایط اضطراری احتمالی بر آیید، اما باید بدانید بعضی دارایی ها راحت تر از بقیه به پول نقد تبدیل می شوند یا به عبارتی، نقدینگی دارند. نقدینگی شبیه طیفی است که در پایان آن دارایی هایی غیرنقدی وجود دارند که ارزش گذاری و فروش نقدی آنها بسیار دشوار است.
نقدینگی (Liquidity) در ارزهای دیجیتال یعنی چه؟
پروسه ای که در آن یک توکن بدون تاثیر گذاشتن روی قیمت، به پول نقد یا دارایی دیجیتالی دیگر تبدیل می شود، نقدینگی نام دارد؛ به عبارتی، Liquidity بیانگر سلامت کلی بازار است. مثلا هرچه نقدینگی یک کریپتو بیشتر باشد، دارای نوسان کمتر و پایدارتری است. در حقیقت اگر Liquidity بالا باشد، مطمئنا خریدار یا فروشنده ای برای شما در هر زمانی موجود است. امروزه، بیشترین نقدینگی مربوط به ارزهای فیات است؛ چون هرکس به دنبال پول نقد رایج هر کشوری باشد، به راحتی آن را به دست خواهد آورد. به همین دلیل، بازار فارکس دارای بیشترین میزان Liquidity در جهان است. در ادامه مفهوم لیکویید را بررسی می کنیم. در بازار ارزهای دیجیتال، ۳ نوع Liquid موجود است:
- زمانی که برای یک دارایی ویژه، خریدار و فروشنده موجود باشد، به آن، نقدینگی دارایی یا لیکوئید بودن می گویند.
- Liquidity صرافی زمانی است که makers و takers و جفت های معاملاتی مورد نظر برای استفاده موجود باشند.
- نقدینگی بازار، نقدینگی دارایی و صرافی است که یک بازار سالم را به وجود می آورد.
اهمیت نقدینگی
پل کروگمن (Paul Krugman)، در سال ۲٠٠۸ می گوید:« Liquidity برای بازارها به اندازه روغن برای موتور خودروها، ضروری است». نقدینگی باعث نجات بازار ارزهای دیجیتال شده است؛ چون باعث کاهش ریسک سرمایه گذاری می شود و درباره استراتژی خروج به موقع شما از بازار کمک می کند؛ به همین خاطر، بودن در بازارهایی که درصد نقدشوندگی آنها بالا است، اهمیت بسیاری برای معامله گران دارد.
پایین رفتن امکان دست کاری بازار
ارزهای رمزنگاری شده، امروزه، به عنوان یک فناوری تازه ایجاد شده، مسیر معینی ندارند. ممیزی این بازار به راحتی انجام نمی شود و به همین دلیل افراد بسیاری از این مسئله و با دست کاری بازار، از شرایط به نفع خود استفاده می کنند. با این وجود، ماهیت نقدشوندگی بالای ارزهای دیجیتال با کارکرد بهتر، باعث مقاومت بیشتر در برابر دست کاری های بازار می شود؛ بنابراین شرایط برای کنترل بازار از سمت سرمایه داران بزرگ، دشوارتر می شود.
ثابت بودن قیمت و نوسان های کمتر
سرمایه گذاران باتجربه، بازارهایی را که Liquidity بالایی دارند، باثبات تر و با نوسان های کمتر، تلقی میکنند؛ زیرا هرچه لیکوییدتی بازار بالاتر باشد، یعنی انجام فعالیت های تجاری در آن بیشتر است و این یعنی بین خریدار و فروشنده تعادل مناسبی برقرار است. بدین گونه که هروقت در حال خرید یا فروش هستید، افراد دیگری عملیات تجاری برعکسی را انجام می دهند. این جریان باعث ثابت ماندن قیمت و کاهش نوسانات می شود. در بازارهایی که نقدشوندگی در آنها بالا است، افراد می توانند بدون درگیر شدن با نوسان قیمت یا لغزش زیاد، به راحتی به موقعیت های مختلف، وارد و از آن خارج شوند. مثلا اگر قصد دارید ارزهای دیجیتال با لیکوییدتی بسیار بالا مثل بیت کوین را بخرید، می توانید به راحتی یک فروشنده را پیدا کنید؛ چون تعداد افرادی که به این کار علاقه من هستند و در آن سرمایه گذاری می کنند، بسیار زیاد است؛ بنابراین عرضه و تقاضا در تعادل خواهند بود. این یعنی قیمت ارزهای دیجیتال نسبت به نوسانات معاملات بزرگ پایدار و مقاوم است؛ در صورتی که در بازارهایی که نقدشوندگی کمی دارند، فعالیت نهنگ ها به راحتی باعث تغییر شرایط بازار می شود.
بررسی راحت رفتار معامله گران
عوامل تعیین کننده میزان نقدشوندگی بازار، عبارتند از تعداد افراد فعال بازار و علاقه مند به یک ارز دیجیتال. هرچه مشارکت کنندگان بیشتر باشند، نقدینگی هم بیشتر می شود. سفارش های خرید و فروش بیشتر باعث ایجاد اسپرد محدودتر (تفاوت بین قیمت پیشنهادی و درخواستی) و کاهش نوسانات می شود. این عوامل برای ایجاد نمودارهای فنی دقیق به منظور بررسی رفتار معامله گران و جهت گیری بازار، کمک می کنند؛ که به بررسی بازار، پیش بینی های دقیق و تصمیم گیری از روی آگاهی، برای معامله گران، کمک شایانی می کند.
بالا رفتن سرعت انجام معاملات
علاوه بر اینکه Liquidity باعث تجربه کاربری عالی و راحت می شود، در ارز دیجیتال هم برای تریدرها برای افزایش هرچه بیشتر سود، بسیار اهمیت دارد. هرچه میزان لیکوییدتی یک بازار بیشتر باشد، تعداد افرادی که به خرید و فروش علاقه دارند، بیشتر است، اما سود این مسئله برای تریدرها چیست؟ هنگام نوسانات شدید بازار، تریدرهایی که در این دارایی ها سرمایه گذاری کرده اند، هنگامی که بازار برخلاف آنها در حرکت است، به راحتی می توانند با خارج شدن از بازار، از ضرر زیاد جلوگیری کنند. برخلاف آنها، کسانی که دارایی های غیرنقدشونده دارند، تا وقتی که خریدار علاقه مندی را پیدا نکنند، حتی اگر بازار برخلاف آنها باشد، نمی توانند از معاملات خارج شوند. در مقابل، دارایی هایی با نقدشوندگی کم، نمی توانند سفارش فروشندگان را تا وقتی که خریدار مناسبی پیدا نکرده اند، انجام دهند.
کمک نقدینگی به تعریف اثر بازار چیست؟
تاثیر بازار به معنای تغییر قیمت ناشی از خرید و فروش یک دارایی است. دلیل اینکه نقدینگی باعث افزایش ثبات و کاهش نوسانات بازار می شود، چیست؟ در بازاری با نقدینگی بالا، دارایی ها به شرکت کنندگان بیشتری در بازار داده می شود؛ درنتیجه، وقتی تریدری می خواهد از موقعیت معامله شده بیرون آید، فقط مقدار کمی از دارایی خود را می فروشد و این بر قیمت بازار تاثیری نخواهد داشت. بازار غیرنقدشونده یا بازاری که دارای لیکوییدی کمتری است، یعنی افراد کمتری در آن شرکت می کنند که باعث می شود تعداد محدودی بخش بیشتری از دارایی ها را داشته باشند؛ بنابراین هنگام خروج یک تریدر از موقعیت خود، مقدار زیادی از دارایی های خود را می فروشد و این کار تاثیر زیادی بر بازار می گذارد که باعث ناپایداری و کم شدن قیمت دارایی می شود.
نحوه اندازه گیری نقدینگی ارزهای دیجیتال
چون لیکویید شدن ارز دیجیتال، برعکس بقیه عبارت های ارز دیجیتال، مقدار ثابتی ندارد، محاسبه مقدار نقدینگی یک بازار یا صرافی، دشوار است. با این وجود، برای تعیین Liquidity تخمینی یک بازار، چن شاخص وجود دارد.
- به تعداد کل دارایی های دیجیتالی که در یک صرافی ارز دیجیتال در یک دوره زمانی، معامله می شوند، حجم معاملات می گویند. این شاخص تعیین کننده جهت و رفتار فعالان بازار است. منظور از حجم معاملاتی بالا، خرید و فروش، نقدینگی و کارایی بیشتر بازار است.
- به تفاوت بین بالاترین قیمت پیشنهادی (فروش) و کمترین قیمت درخواستی (خرید) در دفتر سفارش، اسپرد درخواست/پیشنهاد می گویند. پایین بودن اسپرد، لیکوییدتی صرافی های ارزهای دیجیتال را افزایش می دهد و باعث شکل گیری قیمت ها و نمودارهای پیش بینی دقیق تری می شود.
دارایی نقدپذیر (Liquid Asset)
دارایی هایی که به راحتی با پول نقد مبادله می شوند، دارایی نقدپذیر نام دارند. بعضی از این دارایی ها عبارتند از:
- پول نقد
اولین دارایی با بالاترین مقدار نقدشوندگی، پول نقد نامیده می شود. روش های دسترسی به پول نقد عبارتند از: نگه داشتن ارزهای فیزیکی و دستگاه های خودپرداز، حساب سپرده و جاری و برنامه های پرداخت همتا به همتا. - اوراق قرضه
اوراق قرضه معمولا ثابت و با نقدشوندگی بالا هستند که دولت آنها را حمایت می کند؛ بنابراین اگر به پول آنها، قبل از اینکه به سود کامل برسند، نیاز دارید، می توانید سریعا این اوراق قرضه را به صورت نقدی، در بازار ثانویه بفروشید. بعضی سرمایه گذاران بعد از خریدن اوراق قرضه، آنها را تا زمان سررسید نگه می دارند. بازار ثانویه برای خرید و فروش اوراق قرضه وسیع است؛ یعنی بسیاری از انواع اوراق قرضه در گروه سرمایه گذاری با نقدشوندگی بالا قرار می گیرند. ممکن است مانند اوراق بهادار، اوراق قرضه را به قیمت کمتر از آن چیزی که خریده اید، بفروشید. - گواهی سپرده سرمایه گذاری (certificate of deposit)
گواهی های سپرده سرمایه گذاری علاوه بر اینکه می توانند APY های بالاتری را نسبت به حساب های پس انداز به دست آورند، دارای محدودیت هایی برای برداشت سخت تری هم هستند. اکثرا اگر می خواهید از مبلغی که در موسسه های مالی سپرده گذاری کرده اید، زودتر از هنگام سررسید استفاده کنید، باید جریمه ای بپردازید. می توان از مبلغ موجود در بعضی از حساب های سپرده گذاری استفاده کرد، اما این مدل حساب ها معمولا دارای نرخ بهره سالانه کمتری هستند. - سهام
سهام جزو گروه دارایی نقدپذیر است؛ چون می توان آنها را در بازار بورس به راحتی فروخت و به دارایی نقدی تبدیل کرد و طی چند روز پول نقد را دریافت کرد. همانطور که گفته شد، ممکن است مانند اوراق بهادار، سهام بورس را به قیمت کمتر از آن چیزی که خریده اید، بفروشید.
صندوق هایی با توانایی معامله در بورس (ETF)
به صندوق های سرمایه گذاری ای که مانند سهام در مبادلات عمومی معامله می شوند، ETF ها می گویند که می توان آنها را به سادگی فروخت و به دارایی نقد تبدیل کرد. صندوق های قابل معامله در بورس، ریسک کمتری نسبت به سهام و اوراق قرضه دارند، اما اگر به پول خود نیاز دارید، ممکن است مجبور شوید ETF ها را با متحمل شدن ضرر زیادی، در مقایسه با دو دارایی دیگر بفروشید.
صندوق سرمایه گذاری مشترک
این صندوق دارای تنوع زیادی است اما فقط می توانید یک بار در روز آن را معامله کنید که باعث می شود Liquidity آنها مقداری کمتر از سهام و ETF ها باشد.
فلزات گران قیمت
فلزات گران قیمت می توانند جزو دارایی نقدپذیر باشند. در بعضی کشورها مانند ایران، سرمایه گذاری روی فلزات گران قیمت مانند طلا و نقره بسیار رواج دارد، اما مسئله ای که درباره این نوع دارایی ها مهم است، نحوه نگهداری و تبدیل آنها به پول نقد است؛ این فلزات نقدشوندگی کمتری نسبت به بقیه دارایی ها دارد.
نقدینگی بازار خوب است یا بد؟
نقدینگی باید در بازارهای مالی کافی باشد تا معامله گران بتوانند سریعا دارایی ها را به پول نقد یا دیگر انواع دارایی تبدیل کنند. بالا بودن سطح Liquidity، باعث آسان تر شدن باز و بسته شدن سریع موقعیت ها و کاهش قیمت پیشنهادی می شود. این شرایط باعث بالا رفتن تعداد فعالان بازار و افزایش میزان Liquidity می شود. وقتی بازار نقدینگی نداشته باشد، خرید یا فروش کالا سخت می شود؛ درنتیجه یا باید صبر کنید تا طرف مقابل اقدام به خرید دارایی شما کند یا کلا از معامله خود منصرف شوید. در یک بازار غیرنقدشونده، خریداران و فروشندگان درباره قیمت بازار متفق نمی شوند که معمولا باعث بالا رفتن قیمت پیشنهادی و هزینه های اجرایی بالاتر می شود.
نمونه هایی از نقدینگی
گفته شد هم وجه نقد و هم بعضی انواع سهام، می توانند نقدشوندگی بالایی داشته باشند؛ مثلا در بازار بورس امکان شناسایی سهامی که Liquidity بیشتری دارد، وجود دارد. معامله این دارایی ها معمولا به مقدار زیاد امکان پذیر است و سرمایه گذاران زیادی جذب آن می شوند. گاهی ممکن است صدها هزار یا حتی میلیون ها از این سهام معامله شوند. این حجم از تجارت باعث بالا رفتن نقدشوندگی این سهام می شود. قبلا گفته شد پول نقد و سهام، گواهی سپرده و حساب های سپرده گذاری، نقدشوندگی بالایی دارند. یعنی می توانید با سرمایه گذاری روی آنها در مدت کوتاهی، آنها را به پول نقد تبدیل کنید. سهام و اوراق قرضه بورسی هم اینگونه هستند.
نتیجه گیری
بازار ارزهای دیجیتال نسبت به بازار های مالی دیگر، دارای نوسانات قیمتی بیشتری است؛ بنابراین سرمایه گذران باید در انجام معاملات، دقت بیشتری داشته باشند. عواملی مانند ارزش بازار، اسپرد درخواست/پیشنهاد، دفترهای سفارش و موارد دیگر در انجام بهتر معاملات نقش کمک کننده دارند. با این وجود، آشنا بودن با مفهوم Liquidity در ارز دیجیتال، برای موفقیت در این عرصه بسیار مهم و ضروری است. دارایی نقدپذیر، وجوه نقد و بقیه دارایی هایی است که بدون اینکه ارزش خود را از دست بدهند، به پول نقد تبدیل می شوند.
