امروزه یکی از موضوعات پربازدید دنیای کریپتوکارنسی،توکن NFT است.NFT ها نوع غیرقابل تعویض و انحصاری رمزارزها هستند که بر بستر بلاکچین فعال هستند و می توان در عرصه های متفاوت از منحصر به فرد بودن آن ها استفاده کرد.
ما در این مقاله به بررسی خصوصیت ها و کاربرد های توکن NFT پرداختیم و قبل از آن توضیح مختصری راجع به تعویض پذیری داده ایم.
تعویض پذیری
تعویض پذیری (fungibility) یعنی تبادل یک ارز یا دارایی به همان قیمتی که دارد با ارزی دیگر که این دارایی قابلیت این را دارد که به قسمت های مختلف تقسیم بندی شود.
برای مثال اگر شما اسکناسی ۱۰۰ هزار تومانی داشته باشید،می توانید آن را با یک اسکناس ۱۰۰ هزار تومانی دیگر که ارزش یکسانی دارند عوض کنید یا آن را با اسکناس های دیگر با مبالغ متفاوت که جمع آن ها ۱۰۰ هزار تومان شود،مبادله کنید. یعنی این اسکناس می تواند با اسکناسی دیگر با همان ارزش تعویض شود یا با اسکناس هایی با مبالغ دیگر که جمع آن ها با ارزش اسکناس ما یکی باشد؛درنتیجه اسکناس ارزی تعویض پذیر است.
ارز های دیجیتال هم همینگونه هستند و این مثال برای تمامی آن ها مثل ارز بیت کوین،ریپل،اتریوم،بیت کوین کش و … صادق است.برای مثال یک بیت کوین را می توان با یک بیت کوین دیگر مبادله کرد یا آن را به بخش های کوچک تر (ساتوشی) تقسیم کرد.در کل هر کدام از این ارز ها که در برابر یک واحد از همان ارز ارزش یکسانی دارد،تعویض پذیر است.
توکن های غیر مثلی
توکن های غیر مثلی که به آن توکن غیر قابل تعویض هم می گویند،ارز دیجیتال رمز گذاری شده ای است که سند مالکیت یک اثر دیجیتال را در بلاکچین صادر می کند.
در آغاز توکن های غیرمثلی بر پایه استاندارد شبکه ERC721 که مشابه ERC20 است توسعه پیدا کرد و به عنوان یک توکن ویژه اتریوم شناخته شد.البته هم اکنون بر بستر بلاکچین های دیگر توسعه یافته است.
بیشترین کاربرد توکن های غیرمثلی یا همان NFT در بازی های کارتی و متاورسی است و برای تعیین دارایی درون بازی از آن استفاده می شود و بسیار منحصر به فرد است.یکی از بازارهای آینده نگر NFT،دیسنترالند است که بر اساس مفهوم متاورس فعالیت می کند و آنقدر در بین کاربران پرطرفدار است که کم کم به بهترین بستر رمز ارزی ـ متاورسی تبدیل می شود.
ویژگی های توکن غیرمثلی (NFT)
- غیرقابل تعویض هستند : از اصلی ترین ویژگی های این توکن ها که قابلیت تعویض با دارایی مشابه خود را ندارند و کاملا منحصر به فرد هستند.
- کمیاب هستند : توسعه دهندگان این توکن ها آن ها را به تعداد محدود تولید کردند تا کمیاب و منحصر به فرد باقی بمانند.
- قابل تقسیم شدن نیستند : NFT همواره یک توکن یکپارچه و به هم پیوسته می ماند و مانند بقیه رمزارزها قابلیت بخش پذیری و تبدیل شدن به قسمت های کوچک تر را ندارد.
- منحصر به فرد هستند : NFT ها اطلاعات ثبت شده و غیرقابل تغییری دارند که گواهی اصالت آن ها محسوب می شود.
مزیت های توکن NFT
- قابلیت انتقال دارند : این توکن ها در بازارهای خاص بر اساس ارزش و منحصر بودن آن فروخته می شود اما در صرافی های ارز دیجیتال خرید و فروشی ندارند.
- دارای اعتبار هستند : در بستر بلاکچین امکان جعل و تقلب و … وجود ندارد و به علت اینکه توکن های غیرقابل تعویض در این بستر وجود دارند می توانیم کاملا به اصالت آن ها اعتماد کنیم.
- حق مالکیت در آن محفوظ است : داده هایی که در بلاکچین ثبت می شوند تحت هیچ شرایطی تغییر نمی کنند و امکان تغییر در آن وجود ندارد و حقوق مالک اصلی همواره بدون حتی کوچک ترین تغییری باقی می ماند
تفاوت های توکن NFT با توکن Fungible
توکن های غیر قابل تعویض(Non_ Fungible) با نوع تعویض پذیر(Fungible) تفاوت های اساسی دارند.مهم ترین تفاوت آن ها قابلیت تعویض پذیری آن ها است یعنی در توکن غیرقابل تعویض امکان تبادل توکن با نوع و ارزش یکسان وجود ندارد.
از طرفی توکن های NFT اطلاعات اختصاصی دارند که می توان آن را تشبیه به اطلاعات درج شده روی بلیط هواپیما کرد که تمامی اطلاعات مسافر به صورت دقیق روی آن نوشته شده و فرد دیگری نمی تواند از آن استفاده کند چون به صورت اختصاصی برای یک فرد تهیه شده و اطلاعات روی توکن NFT هم همینطور است و فقط مختص یک توکن است.
گفتیم توکن های NFT قابلیت تقسیم پذیری ندارند و همواره به صورت یکپارچه باقی می مانند اما توکن های تعویض پذیر اینگونه نیستند.
حجم اطلاعاتی که در توکن های غیرقابل تعویض جای می گیرد بسیار بیشتر از توکن های قابل تعویض است.
کاربردهای NFT
توکن های NFT کاربرد های بسیار زیادی دارند و محدود به یک حوزه یا کریپتوکارنسی نمی شوند که ما نمونه ای از کاربردهای آن را در اینجا بیان کردیم :
- آثار هنری دیجیتال : افرادی که در عرصه هنر فعالیت دارند می توانند با استفاده از این توکن ها آثار خود را ثبت کنند و دیگر نگران سرقت و کپی رایت آثار خود نباشند.
- صنعت بازی : گیمر ها می توانند دارایی های خود را در یک بازی از این طریق به بازی های دیگر منتقل کنند و حتی از فضاهایی که امکان خرید درون برنامه ای دارد استفاده کنند.
- دارایی های دیجیتال : می توان برای خرید اموال منقول و غیرمنقول مثل خانه،ماشین و … از این توکن ها استفاده کرد و اطلاعات و مالکیت آن را در بستر بلاکچین ثبت کرد.یا حتی می توان برای ثبت هویت،ثبت مدارک دانشگاهی و … از این توکن ها استفاده کرد. همچنین از این توکن ها برای ثبت آثار کلکسیونی استفاده شده است.
کاربردهای این توکن ها همواره در حال افزایش یافتن هستند و قطعا به حوزه های بیشتری ورود پیدا می کنند و در سراسر دنیا رواج می یابند.
پروژه های معروف NFT
- Cryptokitties : بستر تولید و خرید و فروش گربه در بازی پر طرفدار بلاکچین اتریوم گربه مجازی
- Opensea : سیستم ثبت آثار هنری و کلکسیونی ( به وسیله توکن NFT)
- Ethereum Name Service : سیستم ارائه خدمات نام دامنه و ثبت ( به وسیله توکن NFT)
- Async.Art : بستر ثبت آثار هنری و خرید و فروش آن
- Decentraland : بستری برای توزیع زمین مجازی
از دیگر پروژه ها می توان به FLOW،Origin protocol،Rarible اشاره کرد یا بازی هایی مثل Azure heroes و AlterVerse که محبوب و موفق هستند یا حتی برنامه هایی مثل NBA Top Shot یا Dr.Seuss که مناسب ثبت دارایی های کلکسیونی هستند.
گران ترین NFT های جهان
گران ترین توکن جهان،توکن everydays:the first 5000 days (هرروز:۵۰۰۰ روز اول) است که مایک وینکلمن (beeple) آن را خلق کرده است که به عنوان اولین اثر هنری در خانه حراج کریستیز به فروش رفت. ابعاد این اثر است و از ۵۰۰۰ هزار تصویر تشکیل شده است.
خرید و فروش NFT
اخیرا بازار توکن های غیرمثلی بسیار داغ شده و طرفداران زیادی پیدا کرده که به دنبال خرید و فروش در آن هستند.
NFT سایت های خرید و فروش بسیاری دارد و در حال حاضر Opensea بزرگ ترین آنهاست.البته سیستم Lazy Minting نصب شده در بستر Opensea به کاربر امکان ساخت NFT بدون پرداخت هیچ هزینه ای روی اتریوم را می دهد.
این بستر طیف گسترده ای از انواع توکن را در اختیار کاربر می گذارد و ثبت نام در آن بسیار راحت هست و فقط کافیست کاربر کیف پول متاماسک خود را به آن متصل کند. سایت های TofuNFT،Rarible ،Super Rare،Foundation،BakerySwap و AtomicMarket نیز جزو سایت های خرید و فروش NFT هستند.
آینده NFT چگونه است ؟
با توجه به تمام این ها سوالی که مطرح است این است : چرا این توکن ها در جهان مطرح نشده و مورد استفاده قرار نمی گیرند؟!
اولین دلیل بستر آنهاست.اکثر افراد آشنایی با دنیای بلاکچین و فناوری ها و شبکه های غیرمتمرکز ندارند و به همین علت برای ورود آن دچار شک و دودلی می شوند و نگران این هستند که از قانون های NFT سردرنیاورند در حالی که فعالیت درآن برای افرادی که با آن آشنایی دارند بسیار جذاب است.
دومین دلیل کمیاب بودن این توکن ها است. گفتیم توسعه دهندگان این توکن ها را در تعداد محدود تولید کردند و این باعث شده که استفاده از آن دارای هزینه های زیادی باشد درحالی که موسسات و افراد همیشه در تلاش هستند که از فناوری هایی با هزینه های پایین تر استفاده کنند درنتیجه کمتر سراغ این نوع فناوری می روند.
با همه این ها هرروزه افراد زیادی به متاورس علاقه مند می شوند. برای مثال فیس بوک همواره درتلاش است که زیرساخت های متفاوتی برای دنیای مجازی بسازد و NFT در اینجا کمک می کند تا مردم بتوانند در دنیای مجازی فعالیت داشته باشند.
از نظر فعالان حوزه ارز دیجیتال در حال حاضر زمان بسیار مناسبی برای سرمایه گذاری روی توکن های NFT و زمین های متاورسی است.
توکن های غیرمثلی و جهانی که باید کشف شوند
NFT رمز دیجیتالی منحصر به فردی است که مانند تمام ارزها روی کیف پول ذخیره می شود و مهم ترین کاربرد آن در هنر دیجیتال است و البته گیمر ها می توانند برای انتقال دارایی خود از یک بازی به بازی دیگر از آن استفاده کنند و به تازگی خرید بلیط کنسرت هم به کاربرد های آن اضافه شده است.
در حال حاضر اکثر افراد به دنبال کسب سود از طریق خرید و فروش ارز دیجیتال هستند و شاخه های فعالیت در کریپتو هم هر روز بیشتر می شود و افراد به همین علت دچار ترس و واهمه می شوند. باید یادمان باشد که نداشتن اطلاعات کافی در این حوزه می تواند تمام دارایی ما را از بین ببرد و خسارات جبران ناپذیری را به جا بگذارد. اگر می خواهید وارد دنیای ارزها و به خصوص توکن های غیرمثلی شوید،حتما اطلاعات کافی راجع به آن داشته باشید.
